Η ηπατίτιδα αφορά την φλεγμονή του ήπατος, η οποία μπορεί να προκύψει τόσο από μολυσματικούς όσο και από μη μολυσματικούς παράγοντες, προκαλώντας προβλήματα υγείας στο άτομο που προσβάλλεται από την λοίμωξη.
Η ηπατίτιδα διακρίνεται σε οξεία και χρόνια με πέντε τύπους, ανάλογα με τους ιούς που την προκαλούν: ηπατίτιδα Α, Β, C, D, E.
Επίσης, συχνή αιτία μη ιογενούς ηπατιτίδας είναι η κατάχρηση αλκοόλ. Σπανιότερα μπορεί να προκληθεί από τοξίνες τροφίμων (π.χ. μανιταριών), από φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν παρακεταμόλη, αμοξυκυλίνη, όπως και από αντιφυματικά φάρμακα και διάφορα άλλα σκευάσματα που επιβαρύνουν το συκώτι.
Βάσει των δεδομένων του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι περίπου 70.000 άτομα είναι χρόνιοι φορείς του ιού της ηπατίτιδας C και 200.000 του ιού της ηπατίτιδας Β.
Υπολογίζεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ένας στους 12 έχουν προσβληθεί από τον ιό της Ηπατίτιδας β’ και γ΄, ποσοστό πολύ υψηλότερο από αυτό των φορέων του HIV.
Πιο συγκεκριμένα, η οξεία ηπατίτιδα εμφανίζεται λίγες εβδομάδες έως μήνες μετά την είσοδο του ιού της ηπατίτιδας στο ανθρώπινο σώμα. Τα κύρια συμπτώματα είναι:
- έντονη αδυναμία, καταβολή
- ανορεξία
- ναυτία, έμετοι, διάρροιες
- μυαλγίες
- αίσθημα βάρους στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιάς
- αρθραλγίες, πονοκέφαλος
- πυρετός
- αποστροφή στο κάπνισμα
- ίκτερος
- σκοτεινόχρωμα ούρα
- αποχρωματισμός κοπράνων
Ωστόσο, μερικές φορές δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα ή είναι πολύ ήπια.
Σε αντίθεση, η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας Β, C και D και αναπτύσσεται στους ασθενείς που το αμυντικό τους σύστημα δεν κατορθώνει να αποβάλλει τον ιό. Στους ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα, παρά την έλλειψη συμπτωμάτων πολλές φορές, η ύπαρξη του ιού εξακολουθεί να προκαλεί ερεθισμό και να καταστρέφει το ήπαρ. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ανάπτυξη ινώδους ιστού (ουλή) μέσα στο ήπαρ, προκαλώντας στην συνέχεια πολλές επιπλοκές όπως κίρρωση του ήπατος, ηπατοκυτταρικό καρκίνο (HCC), ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο εφόσον δεν τεθούν σε παρακολούθηση και δεν λάβουν ειδική αντιική αγωγή.
Πώς μεταταδίδεται η ηπατίτιδα β’ και γ’
Ο ιός ηπατίτιδας β’ μεταδίδεται μέσω του αίματος, των σωματικών υγρών (σπέρμα, κολπικές εκκρίσεις) κατά τη σεξουαλική επαφή, μη αποστειρωμένων βελονών και εργαλείων, από μητέρα σε παιδί κατά τη γέννηση, ενώ ο ιός ηπατίτιδας γ’ μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με μολυσμένο αίμα (χρήση μολυσμένης βελόνας) ή σπανιότερα με τα σωματικά υγρά ενός μολυσμένου ατόμου κατά τη σεξουαλική επαφή.
Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει σημαντική βελτίωση στην πρόληψη και αντιμετώπιση των ιογενών ηπατιτίδων. Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της χώρας μας και είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της. Επιπλέον, η χρήση αντιικών φαρμάκων έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ηπατίτιδας Β.
Τα φάρμακα για ηπατίτιδα C χορηγούνται ως δισκία για 8-12 εβδομάδες, έχουν ισχυρή αντιική δράση και επιτυγχάνουν εκρίζωση του ιού (η μόνη περίπτωση εκρίζωσης μίας χρόνιας ιογενούς λοίμωξης) σχεδόν (>95%) σε όλους τους ασθενείς.
Είναι πολύ σημαντική η πρόληψη, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μέσω της υλοποίησης εμβολιασμών καθώς επίσης και μέσω της ενημέρωσης του κοινού για τα συμπτώματα και τους τρόπους μετάδοσης της ηπατίτιδας, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση.
Για το έτος 2024, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και η World Hepatitis Alliance προτρέπουν τα άτομα να ευαισθητοποιηθούν σε σχέση με τις ηπατίτιδες, με τη φράση: «Ώρα για δράση: Έλεγχος – Θεραπεία- Εμβολιασμός».
Ενώ το Τμήμα Ηπατιτίδων του ΕΟΔΥ είναι στη διάθεση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή πληροφορία στα τηλέφωνα: 210 5212178 και 210 5212183, καθώς και το Κέντρο Επιχειρήσεων (ΚΕΠΙΧ) του ΕΟΔΥ στο τηλέφωνο: 210 5212054 (λειτουργία 24/7), ενώ σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του οργανισμού: www.eody.gov.gr.
Για όλους εμάς κρίνεται αναγκαίο η βελτίωση των υποδομών υγείας, η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και η συνεχής εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ιογενών ηπατιτίδων και του HIV.
Πηγές:
28 Ιουλίου 2023 – Παγκόσμια Ημέρα Ηπατίτιδας. (2023, Ιούλιος 27 ). Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας https://www.moh.gov.gr/articles/news/1808-pagkosmia-hmera-kata-ths-hpatitidas
Viral Hepatitis. European Centre for Disease Prevention and Control -An agency of the European Union https://www.ecdc.europa.eu/en/viral-hepatitis
Hepatitis. (2024, Απρίλιος 4). World Health Organization https://www.who.int/data/gho/data/themes/chronic-viral-hepatitis
28η Ιουλίου, Παγκόσμια ημέρα Ιογενούς ηπατίτιδας. Ώρα για δράση: Έλεγχος – Θεραπεία – Εμβολιασμός