Η κατάθλιψη αποτελεί μια συχνή αλλά συχνά υποαναγνωρισμένη κατάσταση μεταξύ των ογκολογικών ασθενών, επηρεάζοντας έως και το 20–30% των ατόμων με διάγνωση καρκίνου. Πέρα από την επίδρασή της στην ποιότητα ζωής, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την έκβαση της νόσου, συμπεριλαμβανομένης της επιβίωσης.
Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση 65 μελετών κοόρτης που καλύπτουν καρκίνο του παχέος εντέρου, μαστού, πνεύμονα, προστάτη και μικτούς τύπους καρκίνου παρέχει ισχυρές αποδείξεις ότι η κατάθλιψη που διαγιγνώσκεται μετά από διάγνωση καρκίνου συνδέεται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας.
Η ανάλυση έδειξε ότι οι ασθενείς με κατάθλιψη αντιμετώπιζαν 83% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου, 59% μεγαλύτερο κίνδυνο στον καρκίνο του πνεύμονα, 74% μεγαλύτερο κίνδυνο στον καρκίνο του προστάτη και 23% μεγαλύτερο κίνδυνο στον καρκίνο του μαστού σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς κατάθλιψη. Σε μικτούς τύπους καρκίνου, η κατάθλιψη αύξησε τον κίνδυνο θνησιμότητας κατά 38%. Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι το ψυχολογικό βάρος του καρκίνου δεν είναι μόνο μια συναισθηματική πρόκληση, αλλά ένας κρίσιμος παράγοντας που επηρεάζει την επιβίωση.
Μηχανισμοί που συνδέουν την κατάθλιψη με την έκβαση του καρκίνου
Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει την πρόοδο του καρκίνου μέσω πολλών βιολογικών και συμπεριφορικών μηχανισμών. Βιολογικά, συνδέεται με χρόνια συστηματική φλεγμονή, δυσλειτουργία του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA), καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, οξειδωτικό στρες και μειωμένη επιδιόρθωση του DNA. Αυξημένα επίπεδα προ-φλεγμονωδών κυτοκινών, όπως η ιντερλευκίνη-6 (IL-6) και ο παράγοντας νέκρωσης όγκου α (TNF-α), μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και μετάσταση όγκων. Σε μεγαλύτερους ασθενείς, η κατάθλιψη μπορεί να επιδεινώσει τη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος, δημιουργώντας ένα περιβάλλον ευνοϊκότερο για την εξέλιξη του καρκίνου.
Συμπεριφορικά, η κατάθλιψη επηρεάζει τις υγειονομικές συνήθειες και την προσκόλληση στη θεραπεία. Οι ασθενείς με κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να καθυστερήσουν στην αναζήτηση ιατρικής φροντίδας, να μην ακολουθήσουν σωστά χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή ορμονικές θεραπείες και να υιοθετήσουν ανθυγιεικές συνήθειες όπως κάπνισμα, κακή διατροφή και σωματική αδράνεια. Η κοινωνική απομόνωση και η περιορισμένη υποστήριξη ενισχύουν περαιτέρω την ευαλωτότητα, επιδεινώνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις στην επιβίωση.
Κλινικές επιπτώσεις και παρεμβάσεις
Η ισχυρή σύνδεση μεταξύ κατάθλιψης και θνησιμότητας από καρκίνο υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας στην καθημερινή ογκολογική φροντίδα. Ψυχολογικές παρεμβάσεις, όπως η γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η υποστηρικτική-εκφραστική θεραπεία και οι παρεμβάσεις βασισμένες στην ενσυνειδητότητα, έχουν δείξει ότι μειώνουν το άγχος και βελτιώνουν την προσκόλληση στη θεραπεία. Η φαρμακευτική διαχείριση της κατάθλιψης, όπως με αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), μπορεί επίσης να υποστηρίξει την ψυχική υγεία και να επηρεάσει πιθανώς την εξέλιξη της νόσου, αν και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα. Η έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία των συμπτωμάτων κατάθλιψης θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για ογκολόγους, επαγγελματίες ψυχικής υγείας και φορείς χάραξης πολιτικής.
Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς ένα ψυχολογικό βάρος για τους ασθενείς με καρκίνο—είναι σημαντικός παράγοντας πρόβλεψης της θνησιμότητας. Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη για συστηματική ανίχνευση της κατάθλιψης και στοχευμένες παρεμβάσεις ως αναπόσπαστο μέρος της ογκολογικής φροντίδας.
Οργανισμοί όπως το ΚΑΠΑ3 διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της ψυχικής υγείας των ασθενών, προσφέροντας πόρους και καθοδήγηση που μπορούν να βελτιώσουν τόσο την ποιότητα ζωής όσο και τα αποτελέσματα της θεραπείας. Η ενσωμάτωση της ψυχολογικής υποστήριξης στη φροντίδα του καρκίνου διασφαλίζει ότι η ψυχική ευεξία αναγνωρίζεται ως βασικό κομμάτι της θεραπείας.
Στο πλαίσιο αυτής της αποστολής, το ΚΑΠΑ3 συμμετέχει στο MELODIC, μια νέα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που αφιερώνεται στην υποστήριξη της ψυχικής υγείας νέων ενηλίκων (18–30 ετών) που ζουν με καρκίνο ή μετά από αυτόν.
Διαβάστε το αρχικό άρθρο εδώ
Διαβάστε περισσότερα για το έργο Melodic εδώ
Ενημερωθείτε περισσότερο για την ψυχική υγεία μέσα από μια επιλογή άρθρων της ιστοσελίδας μας: άρθρο1, άρθρο2, άρθρο3, άρθρο4, άρθρο5 άρθρο6
Κείμενο/προσαρμογή: Ιφιγένεια Αναστασίου για το Κάπα3
