Η Μείωση άγχους με τη χρήση ενσυνειδητότητας (Mindfulness-Based Stress Reduction – MBSR) είναι ένα πρόγραμμα που αναπτύχθηκε από τον καθηγητή Jon Kabat-Zinn στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Massachusetts και έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τα άτομα να επικεντρώνονται στη στιγμή που ζουν, παρατηρώντας τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα σωματικά αισθήματα με αποδοχή και χωρίς κριτική. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει καθοδηγούμενους διαλογισμούς, σωματικές ασκήσεις ενσυνειδητότητας (mindful movement ή yoga), πρακτικές αναπνοής και συνειδητού σαρωτικού ελέγχου του σώματος (body scan), προάγοντας την ψυχική ηρεμία, τη συναισθηματική ρύθμιση και τη μείωση του στρες.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η συγκεκριμένη μέθοδος έχει αξιοποιηθεί για τη μείωση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε ογκολογικούς ασθενείς. Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο BMC Psychology τον Νοέμβριο 2024 εξέτασε την αποτελεσματικότητα της MBSR σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού, εστιάζοντας σε δείκτες όπως άγχος, κατάθλιψη, κόπωση, ποιότητα ζωής, μετατραυματική ανάπτυξη (PTG), φόβο υποτροπής, πόνο, στρες και ύπνο.
Στην ανασκόπηση συμπεριλήφθησαν 15 τυχαιοποιημένες μελέτες με συνολικά 1937 συμμετέχοντες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παρέμβαση διάρκειας οκτώ εβδομάδων είχε σημαντική επίδραση στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, σε σύγκριση με την παρέμβαση διάρκειας έξι εβδομάδων ή με την συνήθη φροντίδα. Επιπλέον, παρατηρήθηκε αύξηση της μετατραυματικής ανάπτυξης, η οποία διατηρήθηκε ακόμη και τρεις μήνες μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης.
Η κόπωση μειώθηκε στο τέλος της παρέμβασης, ωστόσο δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά τρεις μήνες μετά. Αντίθετα, η μέθοδος δεν έδειξε σημαντική επίδραση στον πόνο, στο στρες, στο φόβο υποτροπής και στον ύπνο σε σύγκριση με την κανονική φροντίδα. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει ένα ισχυρό εργαλείο ψυχολογικής υποστήριξης.
Στο ΚΑΠΑ3 πιστεύουμε ότι η ενσυνειδητότητα μπορεί να αποτελέσει σημαντικό βοήθημα για όσους το χρειάζονται, ενώ τα αποτελέσματα αυτής της συστηματικής ανασκόπησης υπογραμμίζουν την αξία της MBSR ως ασφαλούς και αποτελεσματικής παρέμβασης για την ψυχολογική υποστήριξη ασθενών.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η μεγαλύτερη διάρκεια παρέμβασης επιτρέπει στους ασθενείς να εσωτερικεύσουν τις πρακτικές της MBSR και να αναπτύξουν θετικές στρατηγικές αντιμετώπισης. Η MBSR επικεντρώνεται στην ενσυνείδητη προσοχή στο παρόν, με υπομονή, αποδοχή και μη κριτική στάση, γεγονός που βοηθά στη ρύθμιση των συναισθημάτων και στη μείωση των αρνητικών σκέψεων για την πορεία της νόσου. Η συνεχής εξάσκηση, ειδικά σε πρόγραμμα οκτώ εβδομάδων, φαίνεται να ενισχύει τα θετικά αποτελέσματα, βελτιώνοντας τόσο την ψυχολογική κατάσταση όσο και την αντίληψη των ασθενών για τη ζωή τους.
Διαβάστε περισσότερα για το PTG εδώ
Κείμενο/προσαρμογή: Ιφιγένεια Αναστασίου για το ΚΑΠΑ3
