Ο Μάιος είναι ο μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του δέρματος και το μελάνωμα. Ο καρκίνος του δέρματος είναι η πιο κοινή μορφή καρκίνου, όμως η σωστή πρόληψη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και μπορεί να αποβεί σωτήρια.
Όλοι οι τύποι δέρματος, ακόμα και οι πιο σκουρόχρωμοι, κινδυνεύουν από καρκίνο του δέρματος και η πρόληψη είναι κοινή για όλους. Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς περνούν ώρες σε εξωτερικούς χώρους και συνήθως δεν γνωρίζουν τις βλαβερές συνέπειες της ηλιακής ακτινοβολίας. Η ηλιακή ακτινοβολία περνάει μέσα τα σύννεφα, το παρμπρίζ αυτοκινήτου και τα παράθυρα και αντανακλάται στην άμμο, το χιόνι, τον πάγο και το νερό.
Παράγοντες που ευθύνονται για τον καρκίνο του δέρματος
Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι η βασική αιτία εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Τόσο η UVA όσο και η UVB καταστρέφουν το dna στα κύτταρα του δέρματος. Η ζημιά που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να επέλθει σε λιγότερο από 15 λεπτά!
Οι λάμπες μαυρίσματος και το σολάριουμ επίσης εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία η οποία προκαλεί από πρόωρη γήρανση του δέρματος μέχρι μελάνωμα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας (EADV), περισσότερα από 3.400 περιστατικά μελανώματος στην Ευρώπη κάθε χρόνο οφείλονται στην χρήση σολάριουμ, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη προβεί σε ρυθμίσεις σχετικά με τη χρήση και τη συχνότητα χρήσης του σολάριουμ και άλλων τεχνητών μεθόδων μαυρίσματος.
Τρόποι προστασίας
Η έκθεση στον ήλιο, όταν δεν είναι υπερβολική, είναι ευεργετική για τον οργανισμό και αυξάνει τα επίπεδα της βιταμίνης D. Είναι ωστόσο απαραίτητο να συνοδεύεται από κάποια μέτρα προστασίας όπως:
- Περιορισμός του χρόνου έκθεσης. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι πιο έντονη μεταξύ 10.00 – 16:00, χρονικό διάστημα κατά το οποίο η παραμονή στον ήλιο θα πρέπει να αποφεύγεται
- Χρήση αντιηλιακού. Συστήνεται δείκτης προστασίας πάνω από 30 σε μία χώρα με έντονη ηλιοφάνεια όπως η Ελλάδα. Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο και να επαναλαμβάνεται συχνά
- Κάλυψη του δέρματος. Σε περίπτωση μεγάλης έκθεσης στον ήλιο θα πρέπει να προτιμώνται ρούχα που καλύπτουν το σώμα, γυαλιά για να προστατεύεται η ευαίσθητη περιοχή των ματιών από την πρόωρη γήρανση και τον καρκίνο του δέρματος και καπέλο με φαρδύ γείσο που σκιάζει τόσο το πρόσωπο όσο και τον λαιμό.
- Αποφυγή συσκευών μαυρίσματος όπως το σολάριουμ. Μπορεί να προκαλέσει χρόνιες βλάβες στο δέρμα ακόμα και μελάνωμα.
Ο ρόλος της διατροφής, μύθοι και αλήθειες
- Δεν είναι ξεκάθαρο εάν μία συγκεκριμένη διατροφή προστατεύει από τον καρκίνο του δέρματος. Ορισμένες μελέτες υποστηρίζουν πως κάποιες τροφές, όπως η ντομάτα, το καρπούζι, η παπάγια και το γκρέιπφρουτ (τροφές πλούσιες σε λυκοπένιο), καθώς και ορισμένα σκουρόφυλλα λαχανικά, ενδέχεται να παρέχουν κάποια προστασία. Ωστόσο οι μελέτες δεν είναι καταληκτικές και δεν θα πρέπει αυτού του είδους η διατροφή να αντικαθιστά τα προαναφερόμενα μέτρα προστασίας, αλλά να δρα επικουρικά.
- Δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης βασικοκυτταρικού καρκινώματος και κακοήθους μελανώματος
- Η υπόθεση ότι η κατανάλωση καφέ μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης κακοήθους μελανώματος σε γυναίκες δεν είναι τεκμηριωμένη
- Η κατανάλωση συμπληρωμάτων υψηλών δόσεων β-καροτίνης δεν φαίνεται να έχει κάποια ουσιαστική επίδραση στην αποφυγή εμφάνισης βασικοκυτταρικού και ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, δύο βασικών τύπων καρκίνου του δέρματος που δεν εντάσσονται στην κατηγορία του μελανώματος
Αν και πρόκειται για την πιο συχνή μορφή καρκίνου, ο καρκίνος του δέρματος αντιμετωπίζεται με επιτυχία που φτάνει το 90% εάν διαγνωστεί έγκαιρα. Συνεπώς, η πρόληψη και η παρακολούθηση καθίστανται μείζονος σημασίας.
Πηγές: https://www.skincancer.org/get-involved/skin-cancer-awareness-month/#skincheckchallenge
https://www.aicr.org/resources/blog/skin-cancer-awareness-month/
https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/sunlight
https://www.aicr.org/research/the-continuous-update-project/skin-cancer/
https://www.eadv.org/article/432
