Η καταπολέμηση μιας πανδημίας ξεκινάει μαζικά από την κοινότητα αλλά και τα νοσοκομεία, μέσω των Θεσμών της Υγείας. Οι βασικοί πυλώνες είναι τρεις: Πρόληψη της αρρώστιας, Προαγωγή της Υγείας και Προστασία της Υγείας. Υπεύθυνη για τα παραπάνω είναι κατά βάση η Δημόσιο Υγεία, μέσω της διακυβερνητικής συνεργασίας, της διατομεακής σύνδεσης και την καλή συνεργασία και εμπλοκή των ΟΤΑ. Όλα αυτά υπό την επίβλεψη και συνεργασία στελεχών υγείας και επιστημόνων σε ιατρικούς και κοινωνικούς κλάδους .
Ο τομέας της Δημόσιας Υγείας στη χώρα μας είναι αρκετά υποβαθμισμένος. Παράδειγμα αποτελεί η ειδικότητα της Κοινωνικής Ιατρικής-Δημόσιας Υγείας (θεσμοθετημένη από το 1988) που άρχισε να λειτουργεί μόλις λίγους μήνες πριν.
Τα δίκτυα Προαγωγής Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στα σχολεία, στα νοσοκομεία, στους χώρους εργασίας και στους δήμους, έχουν ατονήσει, καθώς δεν τα στηρίζει η Πολιτεία. Οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, που έχουν περιέλθει από το 2010 στη δικαιοδοσία των Περιφερειών, έχουν αποκοπεί από την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, γεγονός που συνέβαλε στη γραφειοκρατικοποίησή τους και την περαιτέρω αποδυνάμωσή τους. Οι σχετικοί νόμοι που έχουν κατά καιρούς ψηφιστεί κατά κανόνα δεν εφαρμόζονται. Τα μόνα ουσιαστικά βήματα που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία δεκαπενταετία ήταν η καθιέρωση θέσης Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας και η μετατροπή του πρώην ΚΕΕΛΠΝΟ, πρώην ΚΕΕΛ σε νυν ΕΟΔΥ (Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας), ο οποίος, όμως, συνεχίζει να ασχολείται, λόγω και της πανδημίας, σχεδόν αποκλειστικά με τα λοιμώδη νοσήματα.
Παρόλα αυτά, η χώρα μας τα πήγε καλά στην αντιμετώπιση του πρώτου κύματος και σχετικά καλά στη μέχρι τώρα αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος. Θα μπορούσε, βέβαια, να τα πάει ακόμα καλύτερα, εάν είχε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο Δημόσιας Υγείας που μέσω της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της συνεχούς αναβάθμισης θα πετύχαινε πιο στοχευόμενη ιχνηλάτηση, επιτήρηση και συμμόρφωση.
Αυτό επειδή η Δημόσια Υγεία, μέσω του χαρακτήρα της, εξασφαλίζει πιο αξιόπιστες προβλέψεις και πιο σφαιρικές προσεγγίσεις, πιο τεκμηριωμένες επιλογές που επιστρατεύουν ευρύτερες δυνάμεις της κοινωνίας. Έτσι, τα εκάστοτε μέτρα δεν θα ακολουθούν την εξέλιξη της επιδημίας, αλλά θα καθορίζουν αυτά την πορεία της.
Γιάννης Τούντας,
Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ
Πηγή: https://www.kathimerini.gr/opinion/561279436/pos-katapolemeitai-mia-epidimia/
