Κατηγορία: ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Ευρωπαϊκό Συνέδριο Παθολογικής Ογκολογίας (ESMO): Τα σημαντικότερα νέα

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Μαρία Καπαρέλου και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας) συνοψίζουν τα σημαντικότερα δεδομένα του Συνεδρίου.

Στο φετινό συνέδριο, έχει την τιμητική του ο καρκίνος του πνεύμονα. Παρουσιάστηκαν μια σειρά σημαντικών μελετών για την αντιμετώπιση της τοπικής νόσου αλλά και των ασθενών με μεταστατική νόσο που φέρουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις. Κατ’ αρχήν για τους ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα και τοπική νόσο που είναι δυνητικά εξαιρέσιμη (στάδια ΙΙ-ΙΙΙΒ) θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα δύο μεγάλων φάσης ΙΙΙ μελετών (ΚΕΥΝΟΤΕ-671 και Checkmate-77T) που εξετάζουν το όφελος της περιεγχειρητικής χορήγησης ανοσοθεραπείας (πεμπρολιζουμάμπης και νιβολουμάμπης αντίστοιχα) μαζί με προεγχειρητική χημειοθεραπεία σε αυτή την ομάδα ασθενών. Και στις δύο μελέτες η προσθήκη της ανοσοθεραπείας στην χημειοθεραπεία αυξάνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό την ανταπόκριση των ασθενών καθώς και τον χρόνο χωρίς υποτροπή της νόσου. Επιπλέον, στην μελέτη της πεμπρολιζουμάμπης διαπιστώθηκε και όφελος στην συνολική επιβίωση ενώ για την νιβολουμάμπη τα δεδομένα δεν είναι ακόμη ώριμα. Τα αποτελέσματα αυτά είναι συνηγορητικά ότι η περιεγχειρητική χορήγηση ανοσοθεραπείας με τη μορφή αντι-PD1 αντισωμάτων (πεμπρολιζουμάμπη ή νιβολουμάμπη) θα αποτελέσει την νέα καθιερωμένη θεραπευτική πρακτική σε αυτό το στάδιο της νόσου.

Τα τελευταία χρόνια για μια σειρά από μεταλλάξεις που προάγουν την καρκινογένεση στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα έχουν αναπτυχθεί στοχεύουσες θεραπείες με ιδιαίτερα σημαντικό όφελος επιβίωσης. Οι θεραπείες αυτές όμως ως τώρα έχουν βρει εφαρμογή μόνο σε ασθενείς με μεταστατική νόσο με την εξαίρεση του EGFR αναστολέα οσιμερτινίμπη που χρησιμοποιείται και ως επικουρική αγωγή σε ασθενείς με EGFR μεταλλάξεις που έχουν υποβληθεί σε ριζική εξαίρεση της νόσου τους. Στο φετινό ESMO όμως θα ανακοινωθεί η μελέτη ALINA, όπου δοκιμάστηκε ο αναστολέας αλεκτινίμπη ως επικουρική αγωγή σε ασθενείς με χειρουργηθέντα μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα (στάδια ΙΒ-ΙΙΙΑ) που έφεραν αναδιατάξεις στο γονίδιο ALK. Η μελέτη κατέδειξε ότι η εκλεκτική αναστολή του ALK υπερέχει σημαντικά της χημειοθεραπείας που ήταν η ως τώρα καθιερωμένη επικουρική αγωγή για αυτούς τους ασθενείς, μειώνοντας τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου κατά 75%. Τα δεδομένα αυτά επίσης καταδεικνύουν την ανάγκη για μοριακό χαρακτηρισμό της νόσου ακόμη και των μη μεταστατικών ασθενών

Ιδιαίτερα σημαντικά όμως είναι και τα αποτελέσματα που θα ανακοινωθούν για τους ασθενείς με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που

φέρουν οδηγές μεταλλάξεις. Πλέον κατανοούμε ότι η εξαρχής χορήγηση μικρομοριακών αναστολέων που στοχεύουν εκλεκτικά αυτές τις μεταλλάξεις παρέχει μεγαλύτερο όφελος επιβίωσης στους ασθενείς έναντι της χορήγησης χημειοθεραπείας. Ήδη αυτό είχε αποδειχθεί για τους ασθενείς με μεταλλάξεις EGFR και ALK και μετά τις ανακοινώσεις στο φετινό ESMO αυτό αναμένεται να ισχύσει και για τους ασθενείς που φέρουν μεταλλάξεις στο γονίδιο RET και στο εξώνιο 20 του EGFR. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη LIBRETTO-431 αποδεικνύει ότι ο αναστολέας του RET σελπρεκατινίμπη υπέρεχει του συνδυασμού χημειοθεραπείας και ανοσοθεραπείας ως αρχική αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου των ασθενών που φέρουν αναδιατάξεις του γονίδιου RET. Αντίστοιχα, η μελέτη PAPILLON αποδεικνύει ότι η προσθήκη του αμφιειδικού αντισώματος αμιβαταμάμπη (αντι- EGFR και ΜΕΤ) στη χημειοθεραπεία αποτελεί την καλύτερη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με μεταλλάξεις στο εξώνιο 20 του EGFR.

Αλλαγές όμως αναμένονται μετά από αρκετά χρόνια και στην αρχική αντιμετώπιση των ασθενών με μεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα που φέρουν μεταλλάξεις του EGFR. Ο τρίτης γενιάς μικρομοριακός αναστολέας οσιμερετινίμπη αποτελεί ως τώρα την καθιερωμένη αγωγή με σημαντικό όφελος στο χρόνο ως την υποτροπή της νόσου και τη συνολική επιβίωση. Η μελέτη MARIPOSA που θα ανακοινωθεί στην ολομέλεια του συνεδρίου καταδεικνύει ότι ο συνδυασμός της αμιβαταμάμπης (αντι-EGFR και ΜΕΤ αμφι-ειδικό αντίσωμα) και του EGFR αναστολέα λαζερτινίμπης υπερέχει της οσιμερτινίμπης στον χρόνο ως την υποτροπή της νόσου. Ο συνδυασμός βέβαια συνδέεται με μεγαλύτερο ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών και τα αποτελέσματα ασφαλείας αναμένονται με ενδιαφέρον για να καθορισθεί αν και για ποιους ασθενείς μπορεί να αποτελέσει την νέα καθιερωμένη θεραπευτική επιλογή.

Αναφορικά με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, εδώ και τριάντα χρόνια, η καθιερωμένη αγωγή της τοπικά προχωρημένης νόσου περιλαμβάνει τη συνδυασμένη ταυτόχρονη χημειοακτινοθεραπεία με τη χρήση σισπλατίνης. Στο φετινό ESMO όμως ανακοινώνονται δύο σημαντικές μελέτες που αναμένεται να αλλάξουν την πρακτική μας. Η πρώτη μελέτη (INTERLACE) δοκίμασε τη χρήση εισαγωγικής χημειοθεραπείας με 6 εβδομαδιαίες εγχύσεις πακλιταξέλης και κραμποπλατίνης πριν από την χημειοακτινοθεραπεία, αποδεικνύοντας σημαντική αύξηση τόσο στον χρόνο ως την υποτροπή της νόσου όσο και στη συνολική επιβίωση. Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας εμφανίζει ιδιαίτερα υψηλή επίπτωση σε χώρες με χαμηλό βαθμό οικονομικής ανάπτυξης όπου η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες είναι περιορισμένη. Επομένως, είναι σημαντικό ότι η μελέτη INTERLACE συμπεριέλαβε ασθενείς από τέτοιες χώρες καταδεικνύοντας ότι η εισαγωγική θεραπεία είναι εύκολα εφικτή και μπορεί να προσφέρει σημαντικό όφελος επιβίωσης σε πληθυσμούς που πραγματικά έχουν ανάγκη νέες και απλές θεραπευτικές πρακτικές.

Η δεύτερη μελέτη που αλλάζει τα δεδομένα στον τοπικά προχωρημένο καρκίνο τραχήλου της μήτρας είναι η KEYNOTE-A18 που απέδειξε ότι η προσθήκη του αντι- PD1 αντισώματος πεμπρολιζουμάμπη στη χημειοακτινοθεραπεία και ως ακολούθως θεραπεία συντήρησης αυξάνει σημαντικά το χρόνο ως την υποτροπή της νόσου. Παρότι προηγούμενες μελέτες που εξέταζαν τον ρόλο της ανοσοθεραπείας στον τοπικά προχωρημένο καρκίνο τραχήλου της μήτρας δεν είχαν αποδώσει θετικά αποτελέσματα, η ΚΕΥΝΟΤΕ-Α18 θέτει το συνδυασμό πεμπρολιζουμάμπης και χημειοακτινοθεραπείας ως την προτιμητέα θεραπευτική επιλογή. Θα πρέπει να τονιστεί ότι για τη συγκεκριμένη μελέτη, η Θεραπευτική Κλινική αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα σε παγκόσμιο επίπεδο προσφέροντας τη δυνατότητα σε αρκετές ασθενείς στην Ελλάδα να λάβουν καινοτόμες θεραπείες.

Σημαντικές εξελίξεις θα υπάρξουν όμως και στα νεοπλάσματα του ουροποιογεννητικού συστήματος. Καταρχήν, για τον καρκίνο ουροδόχου κύστης ήταν κοινή πεποίθηση ότι η χημειοθεραπεία με βάση τη σισπλατίνη αποτελεί την καλύτερη αρχική θεραπευτική επιλογή για όσους ασθενείς έχουν μεταστατική νόσο. Μια νέα μελέτη, η EV-302/KEYNOTE-A39 έρχεται να ταράξει τα νερά αποδεικνύοντας ότι σε αυτούς τους ασθενείς ένας συνδυασμός στοχευουσών θεραπειών υπερέχει κατά πολύ της χημειοθεραπείας. Πιο συγκεκριμένα, ο συνδυασμός της ενφορτουμάμπης βεντοϊτίνης (συζευγμένου με χημειοθεραπεία αντισώματος έναντι της Νεκτίνης-4) με τον ανοσοθεραπευτικό παράγοντα πεμπρολιζουμάμπη σχεδόν διπλασίασε την επιβίωση των ασθενών έναντι της χρήσης χημειοθεραπείας. Είναι δεδομένα ότι ο συνδυασμός αυτός θα αποτελέσει μια νέα θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς με μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνο. Παράλληλα όμως θα ανακοινωθεί για τον ίδιο πληθυσμό ασθενών και η μελέτη CheckMate 901 που εξέτασε το όφελος από το συνδυασμό χημειοθεραπείας με βάση την πλατίνα και ανοσοθεραπείας (νιβολουμάμπη). Για πρώτη φορά ένας τέτοιος συνδυασμός αποδεικνύει όφελος επιβίωσης ως αρχική θεραπεία των ασθενών με μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνο. Επομένως, για ένα νεόπλασμα που τα προηγούμενα χρόνια οι θεραπευτικές επιλογές περιορίζονταν στην χημειοθεραπεία, πλέον υπάρχουν εναλλακτικές θεραπευτικές δυνατότητες και παράγοντες όπως αναδυόμενοι βιοδείκτες και το προφίλ ασφαλείας των φαρμάκων θα καθορίσουν τη βέλτιστη αντιμετώπιση των ασθενών.

Τέλος για τον καρκίνο του προστάτη, διάφορες θεραπευτικές επιλογές έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια για τους ασθενείς με μεταστατική ευνουχοάντοχη νόσο. Μεταξύ αυτών, η θεραπεία με το ραδιοφάρμακο Lu177-PSMA που στοχεύει τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη που εκφράζουν ισχυρά την διαμεμβρανική πρωτεΐνη PSMA έχει λάβει ήδη έγκριση για ασθενείς που έχουν λάβει και νεότερα ορμονικά φάρμακα και χημειοθεραπεία. Η μελέτη PSMAfore που θα ανακοινωθεί στο ESMO αποδεικνύει όμως ότι η στόχευση του PSMA έχει θέσει σε πιο πρώιμα στάδια της νόσου. Συγκεκριμένα, σε ασθενείς που είχαν θετική έκφραση PSMA με βάση το διαγνωστικό PSMA PET/CT και είχαν υποτροπιάσει μετά από χρήση νεότερου ορμονικού φαρμάκου, το Lu-PSMA μείωσε κατά 60% την πιθανότητα υποτροπής έναντι της χρήσης εναλλακτικής ορμονικής θεραπείας. Μάλιστα, σε αυτόν τον πληθυσμό των ασθενών, οι ανεπιθύμητες ενέργειες από τη θεραπεία ήταν σε χαμηλό ποσοστό.

Τα μηνύματα λοιπόν που έρχονται από το ευρωπαϊκό συνέδριο ογκολογίας είναι αισιόδοξα. Οι θεραπευτικές δυνατότητες στην Ογκολογία βελτιώνονται διαρκώς με στόχο όχι μόνο της αύξηση της επιβίωσης των ασθενών αλλά και τη διασφάλιση της βέλτιστης δυνατής ποιότητας ζωής.

https://www.uoa.gr/fileadmin/user_upload/PDF-files/anakoinwseis/themata_ygeias/2023/2010_ESMO_preview.pdf

Σπάνια η συμμετοχή των ασθενών σε έρευνες και μελέτες

Κάθε χρόνο διεξάγονται παγκοσμίως περίπου 20.000 κλινικές μελέτες με περίπου δύο εκατομμύρια συμμετέχοντες. Ωστόσο, οι ενδιαφερόμενοι ασθενείς εμπλέκονται πολύ λίγο στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση των μελετών. Αυτό αποκαλύφθηκε τώρα από μια ευρωπαϊκή μελέτη στον τομέα της ρευματολογίας. Συνολικά, μόνο το 20% των μελετών συμπεριέλαβε σε σημαντικό βαθμό ασθενείς.

“Συμμετοχή και συμπερίληψη των ασθενών ως ερευνητικών εταίρων σε ρευματολογικές μελέτες: μια βιβλιογραφική ανασκόπηση το 2023” είναι ο τίτλος της μελέτης ευρωπαϊκής ομάδας συγγραφέων, η οποία δημοσιεύθηκε τώρα στο “RMD Open”, ένα επιστημονικό διαδικτυακό μέσο για τον τομέα της ρευματολογικής έρευνας και άλλων μυοσκελετικών παθήσεων.

“Η συμμετοχή των ασθενών-εταίρων σε ερευνητικά προγράμματα αναγνωρίζεται και συνιστάται ολοένα και περισσότερο στη ρευματολογία”, γράφουν οι επιστήμονες. Το 2020, ωστόσο, αυτό καταγράφηκε μόνο στο 2% των ελεγχομένων με εικονικό φάρμακο μελετών, με τυχαιοποιημένη κατανομή των ατόμων στις ομάδες μελέτης (τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο).

Ιδιαίτερα στην περίπτωση των ρευματικών παθήσεων, η συμμετοχή των ασθενών πέρα από τη λειτουργία μόνο των υποκειμένων δοκιμής – θα ήταν εξαιρετικά σημαντική.

Τα περισσότερα ρευματικά νοσήματα -από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, χρόνια πολυαρθρίτιδα) έως τις πιθανές ρευματικές επιπλοκές της σοβαρής ψωρίασης (ψωριασική αρθρίτιδα) – έχουν συχνά σύνθετες επιπτώσεις με πόνο και διάφορες άλλες διαταραχές της λειτουργίας και της ποιότητας ζωής.

Ο επηρεασμός του σχεδιασμού, της υλοποίησης και της αξιολόγησης των κλινικών δοκιμών με τη δοκιμή νέων ή βελτιωμένων στρατηγικών θεραπείας θα μπορούσε επομένως να αυξήσει τόσο την ποιότητα όσο και τη σημασία αυτών των επιστημονικών μελετών.

Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες εξέτασαν 80 πολύ πρόσφατες επιστημονικές μελέτες στη ρευματολογία: 40 ήταν οι λεγόμενες μεταφραστικές μελέτες με πρώιμες ερευνητικές προσεγγίσεις για την εφαρμογή των επιστημονικών ευρημάτων στην κλινική πρακτική και 40 μεγαλύτερης κλίμακας ελεγχόμενες κλινικές μελέτες για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, την ψωριασική αρθρίτιδα, τον ερυθηματώδη λύκο και την αρθρίτιδα των αρθρώσεων των γονάτων.

Το αποτέλεσμα δείχνει ότι: Στις πρώιμες μεταφραστικές μελέτες δεν υπήρχε καθόλου ρυθμιζόμενη συμμετοχή ασθενών, ενώ στις ελεγχόμενες μελέτες αυτό συνέβη σε οκτώ (20%).

Τα τρία τέταρτα αυτών των μελετών με συμμετοχή ασθενών δεν χρηματοδοτήθηκαν από τη φαρμακοβιομηχανία.

Σε έξι από τις οκτώ επιστημονικές μελέτες με επίσημη συμμετοχή των ασθενών, αυτή αφορούσε τον σχεδιασμό της μελέτης ή την επιλογή του τύπου της παρέμβασης που διερευνήθηκε, και σε δύο την αξιολόγηση ή την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

Ο λόγος για τον οποίο οι γιατροί στους ρευματισμούς θα πρέπει να αναλύουν ή να ερμηνεύουν μόνοι τους τα αποτελέσματα των μελετών παραμένει κάπως ασαφής.

Παρόλο που γίνονται προσπάθειες παγκοσμίως για τη μεγαλύτερη συμμετοχή των ασθενών στην επιστημονική έρευνα, στη ρευματολογία σαφώς υποεκπροσωπούνται, τουλάχιστον σύμφωνα με τους επιστήμονες της περίληψης της μελέτης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις τρέχουσες συστάσεις.

Οι κλινικές μελέτες γίνονται για να βρεθούν τρόποι και μέσα που αφορούν τόσο τη βελτίωση και την κατάσταση της υγείας όσο και της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Ωστόσο, οι ασθενείς γνωρίζουν καλύτερα την ποιότητα ζωής τους και την αντιλαμβανόμενη αξία των νέων θεραπειών.

Τέλος, τα “δεδομένα του πραγματικού κόσμου”, δηλαδή οι πληροφορίες από την πράξη, αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για τη σύγχρονη ιατρική.

Πηγές:
RMD Open

Πηγή: iatronet.gr

Σεπτέμβριος: Ο μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο της παιδικής ηλικίας

Ο Σεπτέμβριος έχει καθιερωθεί ως ο μήνας για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση, σχετικά με τον καρκίνο στην παιδική ηλικία (Childhood Cancer Awareness Month).

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Αιματολογίας – Ογκολογίας (ΕΕΠΑΟ), είναι ένα νόσημα που μπορεί να νικηθεί αλλά συχνά με επίπονες και μακροχρόνιες προσπάθειες και σοβαρές άμεσες και απώτερες επιπλοκές.

Στην Ελλάδα τα νούμερα είναι 300 με 350 νέες διαγνώσεις,ενώ σε όλη την Ευρώπη υπολογίζεται ότι περιπου 6000 παιδιά καταλήγουν λόγω καρκίνου.

Οι Παιδίατροι Ογκολόγοι-Αιματολόγοι, Έλενα Σολωμού και Αντώνης Καττάμης (Καθηγητής ΕΚΠΑ) αναφέρουν ότι στις αρχές του 2020, η πανδημία COVID-19 είχε σαν αποτέλεσμα να στραφεί η ερευνητική κοινότητα σε ένα νέο δρόμο ερευνητικής προσέγγισης. 

Στο Lancet Oncology η εργασία της Sheena Mukkada και συνεργατών έδειξε ότι η επιστημονική κοινότητα αυτή τη δύσκολη εποχή είναι ενωμένη για το κοινό καλό.  Στην προοπτική μελέτη αυτή αναλύθηκαν τα δεδομένα παιδιών και εφήβων (<19 ετών) με καρκίνο και COVID-19 σε όλο τον κόσμο.  Χαρακτηριστικά, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από περίπου 1500 ασθενείς από 131 νοσοκομεία σε 45 χώρες, συμπεριλαμβανομένων και ασθενών από την Ελλάδα. Οι 259 (19,9%) από τους ασθενείς είχαν σοβαρή ή κρίσιμη λοίμωξη, ενώ 50 (3,8%) περιπτώσεις κατέληξαν.  Συγκρίνοντας τα δεδομένα με τους ενήλικες, η θνητότητα σε ενήλικες με καρκίνο αγγίζει το  28%, πολύ υψηλότερο από ότι στα παιδιά.

Ο καρκίνος της παιδικής ηλικίας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για κάθε στρατηγικό σχεδιασμό των συστημάτων υγείας κάθε χώρας. Τα νοσήματα αυτά στην παιδική ηλικία είναι θεραπεύσιμα, με συνολική επιβίωση στο 80% σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Όταν όμως δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι πόροι όπως σε χώρες χαμηλού εισοδήματος και μεσαίου εισοδήματος, (όπου μάλιστα εκεί  καταγράφονται περίπου τα τρία τέταρτα του παγκόσμιου αριθμού του παιδικού καρκίνου), μόνο το 20-30% των ατόμων έχουν μακροχρόνια επιβίωση. Καθυστερήσεις στην έγκαιρη ανίχνευση, κακή πρόσβαση σε διαγνωστικές υπηρεσίες απουσία πλήρους πρόσβασης στα απαιτούμενα αντικαρκινικά φάρμακα, υψηλότερα ποσοστά συννοσηρότητας (π.χ. υποσιτισμός, λοιμώξεις και φτώχεια) καθώς και η άρνηση ή και η εγκατάλειψη της θεραπείας αποτελούν συνηθισμένα φαινόμενα, με αποτέλεσμα αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν ως αποτέλεσμα χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης και υψηλότερα ποσοστά νοσηρότητας από ό, τι στις χώρες υψηλού εισοδήματος.

Τα δεδομένα από τη μελέτη αυτή μας παρέχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούμε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπάρχει μια μοναδική ευκαιρία να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές προσαρμοσμένες σε συγκεκριμένα συστήματα υγείας και να μειωθούν παγκοσμίως οι  ανισότητες στη διάγνωση και στη πρόσβαση για φαρμακευτική αγωγή στα παιδιά με καρκίνο.Η επιστημονική κοινότητα κάνει συντονισμένες προσπάθειες, με στόχο την επίτευξη υψηλών ποσοστών ίασης, με την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής και τις ελάχιστες δυνατές μακροπρόθεσμες επιπλοκές

Η γενετική και η μοριακή βιολογία αποτελούν πλέον το απαραίτητο στοιχείο της διάγνωσης και θεραπείας, σε μεγάλο μέρος των νεοπλασμάτων των παιδιών και εφήβων. Η εξατομικευμένη θεραπεία, που θα αυξήσει περαιτέρω τις πιθανότητες ίασης των νεαρών ασθενών, μειώνοντας την άμεση και απώτερη τοξικότητα, είναι ένας στόχος που μπορεί να γίνει πραγματικότητα στο άμεσο μέλλον.

Καθένας μας μπορεί να βοηθήσει, στο μέτρο των δυνατοτήτων του! 

Μπορεί να γίνει εθελοντής αιμοδότης ή εθελοντής δότης μυελού των οστών ή να βοηθήσει τους συλλόγους και τους φορείς υποστήριξης των παιδιών και των οικογενειών τους, είτε μέσω χορηγιών είτε διαθέτοντας λίγο από το χρόνο του.

Κάθε προσπάθεια για βελτίωση της φροντίδας του παιδιού με καρκίνο είναι ευπρόσδεκτη και σημαντική!

Πηγές : https://www.iatronet.gr/article/104037/paidiatrikos-karkinos-kai-pandhmia-covid19

https://www.iatronet.gr/eidiseis-nea/epistimi-zwi/news/52168/septemvrios-minas-efaisthitopoiisis-gia-ton-karkino-tis-paidikis-ilikias.html

Μια κλινική μελέτη όχι σαν της άλλες :Home_Based Digital Mindful Dance Program για περιπτώσεις καρκίνου του μαστού

Κατά τη διάρκεια του COVID-19, η τηλεφροντίδα αντικαθιστά την προσωπική επαφή για τη διατήρηση της κοινωνικής απόστασης και τη μείωση της εξάπλωσης του ιού. Η τρέχουσα επιδημία φτάνει στο τέλος της. Ωστόσο, για τις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού, ανεξάρτητα από το στάδιο της θεραπείας ή της επιβίωσης, αντιμετωπίζουν σωματικά και ψυχικά συμπτώματα, όπως η “κοινωνική απομόνωση”, η οποία επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ενσυνειδητότητα και ο χορός μπορούν να βοηθήσουν τις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού να βελτιώσουν την κατάθλιψη και την ποιότητα ζωής, αλλά οι περισσότερες από αυτές διεξάγονται πρόσωπο με πρόσωπο. Η διαδικτυακή ενσυνειδητότητα/χορός βοήθησε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού χωρίς τους περιορισμούς του χρόνου, του χώρου, της απόστασης και της κατάστασης θεραπείας, αλλά δεν υπάρχουν αρκετά αποδεικτικά στοιχεία.

Ο σκοπός αυτής της μελέτης θα είναι να σχεδιαστεί ένα “ψηφιακό πρόγραμμα ενσυνείδητου χορού στο σπίτι” κατάλληλο για τις περιπτώσεις καρκίνου του μαστού μας και να διεξαχθεί κλινική δοκιμή σχετικά με τη σκοπιμότητά του, την ευαισθητοποίηση του νου και του σώματος και την ποιότητα ζωής. Τέλος, μέσω συνεντεύξεων σε βάθος, θα κατανοήσουμε την υποκειμενική εμπειρία των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού σχετικά με το πρόγραμμα. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να παρέχουν μια εμπειρική αναφορά για την πολυ-φροντίδα για τον καρκίνο του μαστού στη χώρα μας και στο εξωτερικό.

Πιο αναλυτικά: Από το ξέσπασμα της παγκόσμιας πανδημίας COVID-19 στα τέλη του 2019, η διατήρηση της κοινωνικής απόστασης έχει γίνει μια σημαντική στρατηγική για την αποφυγή της μόλυνσης από τον ιό. Διάφορες παρεμβάσεις παρεμβατικής φροντίδας που παραδοσιακά πρέπει να εφαρμόζονται πρόσωπο με πρόσωπο πρέπει επίσης επειγόντως να προσαρμοστούν στο διαδίκτυο με τη βοήθεια εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας.

Παροχή (π.χ. βιντεοκλινική). Αν και η τρέχουσα επιδημική κατάσταση τείνει να σταθεροποιηθεί, εντούτοις, για τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού, βρίσκονται συχνά σε κατάσταση “κοινωνικής απομόνωσης” σωματικά και ψυχικά από την αρχή της διάγνωσης και της θεραπείας έως το στάδιο της επιβίωσης μετά τη θεραπεία. Επειδή οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού πρέπει συχνά να λαμβάνουν χημειοθεραπεία, επηρεάζονται από τα φάρμακα και παράγουν καταστολή του μυελού των οστών, με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλότερη αυτοάνοση λειτουργία από τους φυσιολογικούς ανθρώπους. Ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου μόλυνσης και πρέπει να λαμβάνουν μέτρα αυτοπροστασίας και να μειώνουν τη μετάβαση σε δημόσιους χώρους. Ακόμη και αν έχουν ολοκληρωθεί όλες οι θεραπείες για τον καρκίνο και βρίσκονται στην περίοδο επιβίωσης, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να επιλέξουν να εγκαταλείψουν νωρίτερα τον σκληρά εργαζόμενο χώρο εργασίας λόγω του φόβου υποτροπής του καρκίνου ή της κοινωνικής προκατάληψης για να μειώσουν το άγχος και τις απειλές για την υγεία, αλλά ανησυχούν επίσης για την επιβάρυνση των οικογενειών τους και την απώλεια ζωής. Κέντρο βάρους, όταν οι πολλαπλές ψυχολογικές πιέσεις συνεχίζουν να συσσωρεύονται, είναι εύκολο να προκληθεί συναισθηματική δυσφορία, όπως άγχος ή κατάθλιψη, και επηρεάζει επίσης σοβαρά τις διαπροσωπικές σχέσεις και τις κοινωνικές δεξιότητες.

Ως εκ τούτου, είτε πρόκειται για το στάδιο της θεραπείας είτε για το στάδιο της επιβίωσης, το σώμα και το μυαλό υποφέρουν συχνά από μια αρνητική κατάσταση όπως η “κοινωνική απομόνωση” .

Η ενσυνειδητότητα έχει συνειδητή επίγνωση του παρόντος σώματος, του νου και του περιβάλλοντος και διατηρεί μια αντικειμενική, ανεκτική και μη επικριτική στάση. Οι ασκήσεις της περιλαμβάνουν την παρατήρηση της αναπνοής, τη σάρωση του σώματος, το διαλογισμό, το περπάτημα, τη γιόγκα και τις τεχνικές χαλάρωσης. Ο χορός είναι μια δραστηριότητα διπλής εργασίας που ενσωματώνει γνωστικά, κινητικά και συναισθηματικά καθήκοντα μέσω ενός συνδυασμού χωρικής επίγνωσης, κινητικού συντονισμού, ισορροπίας, αντοχής και αλληλεπίδρασης. Προηγούμενες μελέτες έχουν επισημάνει ότι τα μέτρα του προσεκτικού χορού μέσω τεχνικών ενσυνειδητότητας, χορευτικών κινήσεων ή ενός συνδυασμού των δύο μπορούν να βοηθήσουν τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους, να μειώσουν την κατάθλιψη, το άγχος, τον πόνο, τα συμπτώματα κόπωσης, να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου και να μειώσουν τον φόβο υποτροπής του καρκίνου και πολλά άλλα οφέλη.

Δείτε περισσότερα στο άρθρο της:

https://www.careacross.com/clinical-trials/trial/NCT05938686

Ιατρείο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα στο νοσοκομείο Σωτηρία

Ξεκίνησε τη λειτουργία του το πρώτο ιατρείο Προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του Πνεύμονα στο νοσοκομείο “Σωτηρία”, με στόχο την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση, ώστε να ανιχνεύεται σε αρχικό στάδιο η νόσος και να είναι θεραπεύσιμη. Το ιατρείο το έχουν επισκεφτεί ήδη 53 άτομα, εκ των οποίων δύο άτομα έχουν διαγνωστεί με τη νόσο σε αρχικό στάδιο. 

Λειτουργεί κάθε Τετάρτη 11π.μ. με 13.00 μ.μ. και το κοινό μπορεί να κλείσει δωρεάν ραντεβού μέσω του 1535 ( ή www.1535.gr με κωδ. ιατρείου 09048). 

Επιδημιολογικά στοιχεία:

O Καρκίνος Πνεύμονα είναι ο πιο συχνός και θανατηφόρος καρκίνος παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, ο συνολικός αριθμός νέων ασθενών με καρκίνο πνεύμονα είναι περίπου 9.000 ανά έτος και σημειώνονται ετησίως περίπου 8.300 θάνατοι από τη νόσο.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου πνεύμονα (ΠΕΚΠ) σε ασθενείς υψηλού κινδύνου μειώνει τον αριθμό των θανάτων από καρκίνο πνεύμονα έως και 26% ενώ οι καρκίνοι πνεύμονα που ανιχνεύονται μέσω ΠΕΚΠ είναι σε ποσοστό >70% σε αρχικό στάδιο της νόσου, το οποίο είναι δυνητικά ιάσιμο.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα δημιουργήθηκε μία διεπιστημονική ομάδα 55 επιστημόνων υγείας με ειδικό ενδιαφέρον στον Καρκίνο Πνεύμονα (πνευμονολόγοι, ακτινολόγοι, χειρουργοί θώρακος, νοσηλευτής, επισκέπτρια υγείας, βιβλιοθηκονόμος τομέα υγείας) οι οποίοι σε συνεργασία με εκπροσώπους ασθενών θέσπισαν ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου πνεύμονα (ΠΕΚΠ) στη χώρα μας και προτεινόμενη διαδικασία εφαρμογής του για την Ελλάδα.

Πρόκειται για πρωτοβουλία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) (Ομάδα Καρκίνου Πνεύμονα) η οποία συνεργάστηκε με  την Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία (ΕΑΕ), την Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος, Καρδιάς, Αγγείων (ΕΕΧΘΚΑ) και την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ). Την προσπάθεια υποστηρίζει και η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ).

Η διεπιστημονική ομάδα πραγματοποίησε ανασκόπηση της παγκόσμιας βιβλιογραφίας, μελέτησε τα ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα καρκίνου πνεύμονα και τις δυνατότητες των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα (Οκτώβριος 2021 – Μάιος 2023) και προέβη σε ομόφωνη θέση για τις κατευθυντήριες οδηγίες και την προτεινόμενη διαδικασία για τη χώρα μας.

Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο πνεύμονα (ΠΕΚΠ) είναι η διενέργεια εξετάσεων πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων σε άτομα που δεν έχουν συμπτώματα από το αναπνευστικό και έχουν χαρακτηριστεί ως «υψηλού κινδύνου» για την ανάπτυξη καρκίνου πνεύμονα στο μέλλον.

Υποψήφιοι για τον ΠΕΚΠ στη χώρα μας προτείνεται να είναι άτομα τα οποία είναι:

  • Άτομα ηλικίας 50 – 80 ετών.
  • Καπνιστές ≥20 py (δηλ όσοι καπνίζουν τουλάχιστον 1 πακέτο τσιγάρα την ημέρα για τουλάχιστον 20 έτη ή ισοδύναμα).
  • Πρώην καπνιστές ≥20 py οι οποίοι διέκοψαν την τελευταία 15ετία.
  • Δεν έχουν νοσήσει από καρκίνο οποιουδήποτε οργάνου ή/και αιματολογικό καρκίνο την τελευταία 5ετία
  • Σε καλή γενική κατάσταση και σε σχέση με τα υπόλοιπα συνοσήματά τους δηλ άτομα που αν διαγνωσθούν με καρκίνο πνεύμονα μέσω του ΠΕΚΠ  θα μπορούσαν να υποβληθούν σε ριζική θεραπεία για αυτόν (π.χ χειρουργείο).

Ο ΠΕΚΠ στη χώρα μας προτείνεται να αποτελείται από αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας και ταυτόχρονη πρόσβαση σε συμβουλευτική και ιατρείο διακοπής καπνίσματος για τους νυν καπνιστές. Η αξονική θα γίνεται ανά διετία αλλά σε ορισμένους συμμετέχοντες οι οποίοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα σε σχέση με τους λοιπούς συμμετέχοντες, θα προσφέρεται ετήσια.

Οι υποψήφιοι για ΠΕΚΠ προτείνεται να αναγνωρίζονται μέσω πολλαπλών τρόπων στην κοινότητα (π.χ ηλεκτρονική συνταγογράφηση, σύστημα taxisnet, ηλεκτρονική πλατφόρμα εμβολιασμών κλπ) και στη συνέχεια θα ενημερώνονται σχετικά με τον ΠΕΚΠ και εφόσον συμφωνούν θα εντάσσονται στο πρόγραμμα.

Το προτεινόμενο πλάνο διαχείρισης των ευρημάτων θα καθορίζεται από τα κέντρα ΠΕΚΠ και για όλα τα στάδια θα ενημερώνεται ο συμμετέχων στο πρόγραμμα και ο ιατρός που τον παρέπεμψε.

Η προτεινόμενη διαδικασία καθορίζει αναλυτικά τον τρόπο προσέγγισης και ενημέρωσης του κοινού (άτομα υψηλού κινδύνου), την πρόσβασή του στον ΠΕΚΠ, την παροχή όλων των σταδίων ΠΕΚΠ από τους συνεργαζόμενους παρόχους (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια), τις προϋποθέσεις για την παροχή ΠΕΚΠ από κέντρα και ιατρικό προσωπικό, τις προδιαγραφές των ακτινολογικών εργαστηρίων για την παροχή ΠΕΚΠ, τα κριτήρια ποιότητας και τη διαδικασία ελέγχου ποιότητας και αποτελεσματικότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας ΠΕΚΠ.

Η προτεινόμενη διαδικασία έχει κατατεθεί στο Υπουργείο Υγείας από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία και αναμένεται η υιοθέτηση από την Πολιτεία.

Δείτε αναλυτικά στο δημοσίευμα:

https://www.iatronet.gr/article/118148/poy-leitoyrgei-to-proto-iatreio-prosymptomatikoy-eleghoy-gia-ton-karkino-toy-pneymona

Κατ’ οίκον θεραπείες για ογκολογικούς ασθενείς με το πρόγραμμα «ΟΙΚΟΘΕΝ»

Με 80 ογκολογικούς ασθενείς ετησίως είναι έτοιμο να ξεκινήσει το πρόγραμμα «ΟΙΚΟΘΕΝ» του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», που αφορά στη διενέργεια ογκολογικών θεραπειών στο σπίτι και όχι στο περιβάλλον του νοσοκομείου.

Εντάσσεται στο ευρύτερο πρόγραμμα του υπουργείου Υγείας “Hospital@home”, που στόχο έχει τη βελτίωση της περίθαλψης και της ζωής των ασθενών. Για το νέο αυτό πρόγραμμα μίλησαν στη Σμαράγδα Αγορογιάννη οι Όλγα Μπαλαούρα, διοικήτρια του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας» και ο Γιάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας.

Με έκδοση της Υπουργικής Απόφασης για την «Νοσοκομειακή Κατ’ Οίκον Νοσηλεία και Φροντίδα Υγείας» άνοιξε ο δρόμος για την εφαρμογή του «οίκοθεν», του καινοτόμου προγράμματος κατ’ οίκον χορήγησης θεραπειών σε ογκολογικούς ασθενείς. Θα ξεκινήσει την Πέμπτη 1 Ιουνίου από την Α’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας» και σταδιακά θα επεκταθεί στα άλλα νοσοκομεία της χώρας. Αναμένεται να μειώσει ουσιαστικά την επιβάρυνση των ασθενών από την ανάγκη μετακίνησης στο νοσοκομείο.

 

Το πρόγραμμα αποτελεί προσωπική έμπνευση του επιμελητή Α’, στο ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας», παθολόγου ογκολόγου, Μιχάλη Νικολάου* MD, MSc, PhD. Με αφορμή την έναρξη του προγράμματος ο κ. Νικολάου, ο οποίος είναι και επιστημονικά υπεύθυνος του «Οίκοθεν» απαντά στις ερωτήσεις μας για τις λεπτομέρειες του προγράμματος και εξηγεί τα οφέλη, τις δυνατότητες και τις προοπτικές της εφαρμογής του.

Τι είναι το οίκοθεν;

Το «οίκοθεν» είναι μία πρότυπη και πρωτότυπη εφαρμογή με την οποία το νοσοκομειακό φάρμακο θα πάει στο σπίτι του ογκολογικού ασθενούς με απόλυτα διαχειρίσιμο τρόπο. Με το «οίκοθεν» δηλαδή θα μπορεί ο ογκολογικός ασθενείς να συνεχίσει στο σπίτι του, την θεραπεία που έχει ήδη ξεκινήσει στο νοσοκομείο. Για αρχή το «οίκοθεν» θα εφαρμοστεί από το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας» αλλά η σχεδίαση μας είναι να επεκταθεί σε όλα τα αντικαρκινικά, τα πανεπιστημιακά και τις ογκολογικές κλινικές των νοσοκομείων της χώρας μας.

Ο καρκίνος είναι μία ηλικιο-εξαρτώμενη νόσος και η συχνότητα εμφάνισής του διαρκώς θα αυξάνεται, όσο αυξάνεται το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών και όσο η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης περιορίζει την συχνότητα εμφάνισης αλλά και την δυσμενή εξέλιξη άλλων νοσημάτων. Τι θέλω να πω με αυτό: Είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως αφού πλέον έχουμε νικήσει και δεν μας σκοτώνει η πνευμονία λόγω των καλών αντιβιοτικών που διαθέτουμε, αφού έχουμε νικήσει τον COVID-19, αφού έχουμε νικήσει την ουρολοίμωξη, αφού έχουμε νικήσει τις καρδιοπάθειες, νομοτελειακά, στο δρόμο μας προς το γήρας θα βρεθεί ο καρκίνος. Άρα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα νούμερα διαρκώς θα αυξάνουν και αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό αλλά είναι απότοκο όπως προείπα της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, της δυνατότητας που έχουμε σήμερα για πρώιμη διάγνωση, του σύγχρονου τρόπου ζωής αλλά και των πολύ καλών τεχνολογιών και φαρμάκων που πλέον διαθέτουμε στην ιατρική επιστήμη. Επίσης η πρόοδος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην ογκολογία με τις ανοσοθεραπείες και τους βιολογικούς παράγοντες, έχουν μετατρέψει τη μεταστατική νόσο σε χρόνια νόσο δίνοντας την δυνατότητα σε όλο και περισσότερους ασθενείς να ζήσουν πολλά και ποιοτικά χρόνια. Από την άλλη πλευρά τα νοσοκομεία μας ασφυκτιούν. Πρέπει λοιπόν να μπορέσουμε νοητά να «διαστείλουμε» τους τοίχους τους και να δώσουμε τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλο και περισσότερους ασθενείς. Αυτά τα προβλήματα έρχεται να λύσει το «οίκοθεν» όπου με τη μεταφορά του φαρμάκου στην οικία του ασθενούς επιτυγχάνουμε την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, την ελάττωση του χρόνου αναμονής, την αύξηση της ικανοποίησης του ασθενούς για την παρεχόμενη σε αυτόν υπηρεσία και εναρμονιζόμαστε με τις διεθνείς καλές πρακτικές. Μελλοντικά εφαρμογές τύπου «οίκοθεν» θα μπορέσουν αφού σχεδιαστούν να ενισχύσουν τον Ιατρικό Τουρισμό που εν πολλοίς αποτελεί ακόμη αναξιοποίητο πεδίο στη χώρα μας.

Είναι πράγματι πρωτότυπο και σημαντικό το πρόγραμμα οίκοθεν ωστόσο θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν αντιμετωπίσατε προβλήματα

Το πρόγραμμα «οίκοθεν» έρχεται ευεργετικά να προσφέρει όλα όσα σας προανέφερα. Ωστόσο αντιμετωπίσαμε ένα μεγάλο και σημαντικό πρόβλημα. Δεν υπήρχε νομικό και νομοθετικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινούνταν η εφαρμογή και ενώ η αποτύπωση του σχεδίου με όλες τις μετρήσεις από τη δική μας πλευρά ήταν έτοιμες από το Νοέμβριο του 2021, «δαπανήθηκε» αρκετό χρονικό διάστημα μέχρι τις 19 Μαΐου 2023 όπου και εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση που διαμορφώνει το πλαίσιο. Πλέον η έκδοσή της δίνει τη δυνατότητα, την Πέμπτη 1 Ιουνίου, να βγει η ομάδα μας και να δώσουμε τις πρώτες θεραπείες στο σπίτι. Για  να είμαι ειλικρινής ενώ οι χρόνοι αρχικά φαίνονται μεγάλοι, το πρωτότυπο της εφαρμογής και η εθνική της κάλυψη απαιτούσε «βήμα το βήμα» κινήσεις ενώ δεν πρέπει να παραλείψω να σας αναφέρω την καθοριστική στήριξη του Υπουργείου Υγείας σε όλες τις φάσεις της δημιουργίας. Είμαι πολύ χαρούμενος γιατί το «οίκοθεν» μέσω μίας ευρύτερης εφαρμογής κατ’ οίκον θεραπείας θα προσθέσει στα ταμεία της χώρας μας 14 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Οικονομικής Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας ΙΙ συμβάλλοντας τόσο σε εκσυγχρονισμό του υλικοτεχνικού εξοπλισμού των νοσοκομείων μας όσο και στον διορισμό ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.

Η υπηρεσία του «οίκοθεν» θα προσφέρεται στους ασθενείς που έχουν ΑΜΚΑ και χωρίς άλλο κοινωνικό ή οικονομικό κριτήριο. Τα κριτήρια είναι αμιγώς ιατρικά

Ποιοι ασθενείς θα ευεργετηθούν από το πρόγραμμα οίκοθεν

Να προσδιορίσουμε ότι ενώ το πρόγραμμα οίκοθεν αφορά μόνο τους ογκολογικούς ασθενείς, η Υπουργική Απόφαση την οποία σε μεγάλο βαθμό συνδιαμορφώσαμε αφορά όλες τις χρόνιες παθήσεις. Δηλαδή ένας ασθενής με νευρολογικό νόσημα μπορεί να λαμβάνει τη θεραπεία του έξω απ’ το νοσοκομείο. Επίσης ένας ασθενής που βρίσκεται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και είναι αποκομμένος από τους συγγενείς του τώρα πλέον μετά από εκπαίδευση του φροντιστή μπορεί να μεταφερθεί στο σπίτι του και να απολαμβάνει εξειδικευμένες υψηλοτάτου επιπέδου υπηρεσίες. Σαφώς και υπάρχουν κριτήρια και δεν αφορά όλες τις παθήσεις και σε όλες τις φάσεις της κάθε νόσου αλλά είναι σίγουρο ότι θα ευεργετηθούν όλοι οι χρόνια πάσχοντες ασθενείς σε κάποιο στάδιο του «ταξιδιού» τους. Επίσης δεν αφορά μόνο τους ενήλικες αλλά και τους παιδιατρικούς ασθενείς.

Πότε και πως θα επεκταθεί το πρόγραμμα «οίκοθεν»

Το πρόγραμμα «οίκοθεν» έχει χωριστεί σε τρεις φάσεις. Το Οίκοθεν Ι, το Οίκοθεν ΙΙ και το Οίκοθεν ΙΙΙ.

Το πρώτο αφορά το τμήμα μας την Α’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Ο Άγιος Σάββας» το οποίο από την 1 Ιουνίου ξεκινάει με τους πρώτους ασθενείς να χορηγεί τις θεραπείες τους κατ’ οίκον. Αυτό θα αποτελέσει και τον πιλότο μας. Θα μπορέσουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία να διορθώσουμε τυχόν παραλήψεις ή σχεδιαστικές αστοχίες και να γίνουμε ακόμη καλύτεροι.

Το Οίκοθεν ΙΙ, αφορά ολόκληρο το νοσοκομείο μας, δηλαδή και τις δύο Παθολογικές Ογκολογικές Κλινικές ενώ το Οίκοθεν ΙΙΙ αφορά τα αντικαρκινικά νοσοκομεία, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία και τις ογκολογικές κλινικές σε όλη την ελληνική επικράτεια. Πολύ σύντομα έχω την αίσθηση ότι οι ασθενείς στην Αλεξανδρούπολη, στην Πάτρα, στην Κρήτη και στη Λάρισα για παράδειγμα θα λαμβάνουν τις θεραπείες τους στα σπίτια τους και αυτό είναι πραγματικά πρόοδος και εξέλιξη στο πως προσεγγίζουμε την χρόνια νόσο και στο πως την θεραπεύουμε. Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε πως οι χρόνια πάσχοντες ασθενείς πρέπει να έχουν καλή ψυχολογία καθώς η νόσος τους επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτήν και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μέσα από ασφαλείς πρακτικές μεταφοράς του φαρμάκου από το νοσοκομείο στο σπίτι. Είναι καίριας σημασίας οι διαδικασίες να είναι επαναλήψιμες πιστοποιημένες και μετρήσιμες για να εξασφαλίσουμε την υψηλή ποιότητα και να αποφευχθούν αστοχίες και σφάλματα.

Τέλος αξίζει να υπογραμμίσουμε πως η υπηρεσία του «οίκοθεν» θα προσφέρεται στους ασθενείς που έχουν ΑΜΚΑ και χωρίς άλλο κοινωνικό ή οικονομικό κριτήριο. Τα κριτήρια είναι αμιγώς ιατρικά. Επίσης να σας αναφέρω πως πρώτη φορά υπάρχει εθνικός σχεδιασμός για κατ’ οίκον θεραπεία σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστώντας τη χώρα μας πρωτοπόρο και δίνοντας τη δυνατότητα μελλοντικά να εξάγει αυτή τη γνώση και σε άλλες χώρες. Το «οίκοθεν» είναι η πλέον ασθενοκεντρική εφαρμογή μετά το ΕΣΥ και το ΕΚΑΒ κατά τη γνώμη μου και πρέπει να είμαστε περήφανοι για αυτό.

Ο Μιχάλης Νικολάου MD, MSc, PhD, είναι Παθολόγος Ογκολόγος, Επιμελητής Ά, ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας», Επιστημονικά Υπεύθυνος του «Οίκοθεν», Αντιπρόεδρος ΕΟΠΕ, Πρόεδρος ΕΕΠΟΕ, Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΕΙΝΑΠ, Μέλος Εκτελεστικής Επιτροπής ΟΕΝΓΕ και εκπρόσωπος του ΙΣΑ στον ΠΙΣ

Πηγή: thedailyhealth.gr

Nέο φάρμακο για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη για έγκριση από την ΕΜΑ

Η Επιτροπή Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) συνέστησε δύο φάρμακα για έγκριση στη συνεδρίασή της τον Μάιο του 2023.

Συγκεκριμένα, η επιτροπή εισηγήθηκε τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας για το σκεύασμα με piflufolastat, που προορίζεται για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.

Το όφελος αυτού του φαρμακευτικού προϊόντος είναι η δυνατότητά του να διαγνώσει τον καρκίνο του προστάτη στο αρχικό του στάδιο για ασθενείς υψηλού κινδύνου, ακόμη και για όσους υπάρχει πιθανότητα υποτροπής.

Το δεύτερο σκεύασμα που έλαβε θετική γνώμη από την CHMP είναι με ganaxolone και ενδείκνυται για τη θεραπεία επιληπτικών κρίσεων που σχετίζονται με εξαρτώμενη από κυκλίνη διαταραχή ανεπάρκειας κινάσης, μια γενετική διαταραχή που ορίζεται από επιληπτικές κρίσεις που ξεκινούν από τη βρεφική ηλικία.

Συστάσεις για επεκτάσεις θεραπευτικής ένδειξης για 2 φάρμακα

Η επιτροπή συνέστησε δύο επεκτάσεις της ένδειξης για φάρμακα που είναι ήδη εγκεκριμένα στην ΕΕ.

Επανεξετάσεις

Μετά από επανεξέταση, η CHMP επιβεβαίωσε την αρχική της σύσταση να αρνηθεί τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας για το σκεύασμα με παλοβαροτένιο.

Αυτό το φάρμακο προοριζόταν για τη θεραπεία της προοδευτικής ινοδυσπλασίας, μιας σπάνιας γενετικής νόσου που προκαλεί το σχηματισμό επιπλέον οστών σε σημεία εκτός του σκελετού, όπως στις αρθρώσεις, στους μύες, στους τένοντες και στους συνδέσμους, οδηγώντας σε προοδευτική μείωση της κινητικότητας και άλλες σοβαρές βλάβες.

Αποσύρσεις αιτήσεων

Δύο αιτήσεις για άδεια κυκλοφορίας αποσύρθηκαν: το φάρμακο με μονοϋδρική αριπιπραζόλη ως θεραπεία συντήρησης της σχιζοφρένειας, και το φάρμακο με ρανιβιζουμάμπη για τη θεραπεία της νεοαγγειακής ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε ενήλικες.

Αποτέλεσμα παραπομπής

Η επιτροπή συνέστησε ότι το σκεύασμα με crizanlizumab δεν πρέπει πλέον να χρησιμοποιείται για την πρόληψη επώδυνων κρίσεων σε ασθενείς ηλικίας 16 ετών και άνω με δρεπανοκυτταρική αναιμία, μια γενετική πάθηση κατά την οποία τα ερυθρά αιμοσφαίρια γίνονται άκαμπτα και κολλώδη και από σχήμα δίσκου γίνονται μισοφέγγαρα.

Αυτό έπεται επανεξέτασης από την CHMP , η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του φαρμάκου δεν υπερτερούν των κινδύνων που συνδέονται με αυτό.

Η ανασκόπηση εξέτασε τα αποτελέσματα μιας κλινικής δοκιμής μελέτη, η οποία συνέκρινε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του crizanlizumab με εικονικό φάρμακο σε ασθενείς που είχαν στο παρελθόν επώδυνες κρίσεις.

Η μελέτη έδειξε ότι το σκεύασμα αυτό δεν οδήγησε σε μείωση σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.

Δείτε εδώ αναλυτικά την ανακοίνωση του EMA.

Πηγή: news4health.gr

Παρουσίαση εξωτερικού ιατρείου Αμαλία Φλέμινγκ 65+ :

Με γνώμονα πως η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τον γηραιότερο πληθυσμό και αντίστοιχα αφουγκραζόμενη η ιατρική κοινότητα τις αντικειμενικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζει η τρίτη ηλικία σε θέματα ιατρικής περίθαλψης, η νοσοκομειακή μονάδα Αμαλία Φλέμινγκ έλαβε την πρωτοβουλία για δημιουργία ενός διεπιστημονικού πολυδύναμου εξωτερικού ιατρείου 65+ με σκοπό να γεφυρώσει αυτό το χάσμα που υφίσταται.

Η εντατική παρατήρηση της πορείας υγείας των ηλικιωμένων από μια μερίδα της ιατρικής κοινότητας έχει αναδείξει μέσα στα χρόνια ποικίλες ανάγκες που αφορούν μια διαφορετική προσέγγιση.

Δηλαδή, ζητήματα όπως η συννοσηρότητα,οι παθήσεις που προκύπτουν από το αποτύπωμα που αφήνει ο χρόνος στους ανθρώπους, οι μειωμένες εφεδρείες των οργανικών συστημάτων των ασθενών, η υποβολή ασθενών σε διαφορετικά θεραπευτικά μοντέλα ταυτόχρονα, οι συχνές παρενέργειες των φαρμάκων και η μη συντονισμένη αντιμετώπιση από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων οδηγούν στο φαινόμενο της πολυφαρμακίας, στην δυσκολότερη διάγνωση με πιο εξειδικευμένη και πολύπλοκη θεραπεία, στην ειδικότερη μεταχείριση ορισμένων παθήσεων, σε ζητήματα ασφάλειας καθώς ο οργανισμός ενός ηλικιωμένου ατόμου είναι περισσότερο ευάλωτος και δεν μπορεί να αντέξει οποιαδήποτε θεραπευτική προσέγγιση και στην αδυναμία διάγνωσης διαταραχών συνυφασμένων με το γήρας με την παράλληλη λανθασμένη καθοδήγηση των ασθενών που οδηγεί με την σειρά της σε νέους κύκλους νοσηλείας.

Έτσι, σε όλους τους παραπάνω προβληματισμούς έρχεται να δώσει λύση το ιατρείο αυτό με στοχοπροσηλωση στην εξατομικευμένη θεραπεία που συμμορφώνεται στα διεθνή πρότυπα και λαμβάνει υπ’όψιν ζητήματα συννοσηρότητας, στην πιο προσεκτική συνταγογράφηση και στην πάταξη της πολυφαρμακίας κατά το δυνατόν με καλύτερη συννενόηση των ιατρών όλων των εμπλεκομένων ειδικοτήτων,στην δημιουργία εκστρατείας υπέρ της πρωτογενούς πρόληψης, στην έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση γηριατρικων συνδρομών και τέλος, στον περιορισμό των νοσηλειων και την παράλληλη προώθηση ενός πιο ποιοτικού τρόπου ζωής.

Ενημερωτικά λοιπόν κλείνοντας, η πρώτη επίσκεψη στο ιατρείο περιλαμβάνει ολοκληρωμένη παθολογική εξέταση, ΗΚΓ και υπερηχογράφημα, ψυχιατρική εκτίμηση, εργαστηριακό έλεγχο, και τη συμπλήρωση μιας σειράς ερωτηματολογίων που σχετίζονται με εκτίμηση γνωσιακών και ψυχικών διαταραχών, με την ευθραυστότητα, με τη συμμόρφωση στη θεραπεία, με τις διατροφικές συνήθειες, με την πιθανότητα πτώσεων, με την ικανότητα για αυτοεξυπηρέτηση και την ποιότητα ύπνου.

Η ομάδα του κέντρου συντίθεται από μια πλειάδα ειδικοτήτων όπως είναι παθολόγοι, καρδιολόγος,ψυχίατρος,νοσηλευτές ,επισκέπτη υγείας,ψυχολόγο,κοινωνικό λειτουργό, φυσικοθεραπευτή και διαιτολόγο. Βέβαια, υπάρχει πάντα η δυνατότητα διασύνδεσης και με άλλες ειδικότητες όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Τέλος, η υποστήριξη και των διοικητικών δομών συνέβαλαν δραστικά στην σύνταξη αυτού του κέντρου .

Για ραντεβού κάθε πολίτης μπορεί να απευθυνθεί στο ιατρείο μέσω του τετραψήφιου αριθμού 1535 με κωδικό ιατρείου 09169, ενώ εναλλακτικά η επικοινωνία των ασθενών με το ιατρείο γίνεται και με το τηλ. 6985196029, Τρίτη-Παρασκευή 10:00-12:00 –

Email: 3ilikia@flemig-hospital.gr

Πηγή : https://www.ygeiamou.gr/%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/333053/amalia-flemigk-kenotomo-diepistimoniko-polidinamo-iatrio-tritis-ilikias-65/?fbclid=IwAR3jNGyCe9kft8YbXnD-wNjYt5-eDJise9UEZjMvf5bxK5BxsE8E1bUn18M

Νέα Δράση για το Kapa3.Erasmus “E-Health4Cancer: Sharing good practices in the use of nonclinical e-health solutions for cancer patients and their caregivers in Europe”.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

 

Ξεκινά νέο έργο χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ για τη βελτίωση της φροντίδας για τον καρκίνο μέσω ψηφιακών εργαλείων για την υγεία

 

Αθήνα, Ελλάδα – 03 ΜαΪου 2023

 

Το E-Health4Cancer (Kωδικός έργου: 2022-2-EL01-KA210-ADU-000097120), ένα νέο έργο που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ KA210-ADU, εγκαινίασε τις δραστηριότητές του με τη διεξαγωγή της εναρκτήριας συνάντησης στις 26 Απριλίου 2023, την περασμένη εβδομάδα. Στόχος του έργου είναι η βελτίωση της φροντίδας για τον καρκίνο μέσω της ανταλλαγής καλών πρακτικών στη χρήση μη κλινικών ψηφιακών εργαλείων για τους καρκινοπαθείς και τους φροντιστές τους στην Ευρώπη.

Ο καρκίνος παραμένει ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, με τον αριθμό των νέων κρουσμάτων να προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά κατά την επόμενη δεκαετία. Μόνο το 2020, υπήρξαν 19,3 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως, με τους Ευρωπαίους να πλήττονται ιδιαίτερα (Europe’s Beating Cancer Plan, 2022). Παρά τις καλύτερες προσπάθειες των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, η φροντίδα του καρκίνου παραμένει κατακερματισμένη, δαπανηρή, ενώ η πρόσβαση στη φροντίδα καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής ενισχύοντας τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες. Τα ψηφιακά εργαλεία για την υγεία μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις. Παρέχοντας στους ασθενείς τα εργαλεία και τους πόρους για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της υγείας τους και δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη φροντίδα τους, τα e-health tools αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στη φροντίδα του καρκίνου. Καθώς και η ανάπτυξη της ψηφιακής υγείας προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, με ιδιαίτερη έμφαση στη φροντίδα του καρκίνου, η πρωτοβουλία E-Health4Cancer έχει δυνατότητα να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις.

Κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, η ομάδα έργου θα εργαστεί για τη βελτίωση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές και φιλικές προς τον χρήστη μη κλινικές λύσεις ηλεκτρονικής υγείας μέσω μιας σειράς δραστηριοτήτων. Αυτές περιλαμβάνουν τη διενέργεια συστηματικής ανασκόπησης των υφιστάμενων ψηφιακών εργαλείων υγείας για τον καρκίνο, μια τριήμερη μαθησιακή δραστηριότητα και συνάντηση του έργου στη Νάπολη της Ιταλίας, τη σύνταξη ενός οδηγού καλών πρακτικών για μη κλινικά ψηφιακά εργαλεία υγείας στην Ευρώπη και μια τελική συνάντηση και εκδήλωση διάδοσης στη Θεσσαλονίκη, Ελλάδα.

Συντονιστής του έργου είναι το Κέντρο Καθοδήγησης Καρκινοπαθών (Kapa3) από την Ελλάδα, σε συνεργασία με τη Δανική Επιτροπή για την Εκπαίδευση στην Υγεία (DCHE) από τη Δανία, το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Πληροφοριών του Πανεπιστημίου της Νάπολης Federico II (UNINA) στην Ιταλία και το Ελληνικό Δίκτυο Φροντιστών (EPIONI) από την Ελλάδα. Η συνάντηση περιελάμβανε μια εισαγωγή στους βασικούς στόχους και τα καθήκοντα του έργου, ακολουθούμενη από μια παρουσίαση από κάθε εταίρο σχετικά με τις βασικές αρμοδιότητες του έργου και το σχέδιο εργασίας του, καθώς και συζητήσεις σχετικά με τα επόμενα βήματα.

Το έργο E-Health4Cancer στοχεύει να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη φροντίδα του καρκίνου στην Ευρώπη, παρέχοντας στους ασθενείς και τους φροντιστές ευκολότερη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά και φιλικά προς τον χρήστη μη κλινικά ψηφιακά εργαλεία υγείας και δημιουργώντας έναν ολοκληρωμένο οδηγό για τις ορθές πρακτικές αυτών στην Ευρώπη. Το έργο θα αυξήσει επίσης τις συνέργειες μεταξύ των οργανισμών-εταίρων και την αμοιβαία γονιμοποίηση μεταξύ του ευρέος φάσματος εμπειρογνωμοσύνης και ιστορικού της κοινοπραξίας.

 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο E-Health4Cancer, επισκεφθείτε τη διεύθυνση https://erasmus-plus.ec.europa.eu/projects/search/details/2022-2-EL01-KA210-ADU-000097120

 

Επικοινωνία

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: info@kapa3.gr

Τηλέφωνο: (+30) 210 5221424

Διεύθυνση: Πειραιώς 6, Αθήνα, 104 31, ΕΛΛΑΔΑ

Ειδική ιστοσελίδα του έργου: Υπό κατασκευή

 

Συμμετοχή του Καπα3 στην παρουσίαση της έναρξης του προγράμματος Σημεία Στήριξης του Ιδρύματος Μποδοσάκη

Σε μια υπέροχη εκδήλωση, έγινε η έναρξη του 6ου κύκλου του προγράμματος Σημεία Στήριξης, στον οποίο 10 Κοινωφελή Ιδρύματα ενώνουν τις δυνάμεις τους για την υποστήριξη μικρών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Μετά από πρόσκληση του ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα, του Ιδρύματος Μποδοσάκη, και των Συνεργαζόμενων Ιδρυμάτων, όπου και τους ευχαριστούμε θερμά, παρουσιάσαμε την δική μας ιστορία.

Με μότο το «Μικρές Δωρεές, Μεγάλες Ιδέες» , τα Σημεία Στήριξης υποστηρίζουν φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών στην υλοποίηση πρωτότυπων δράσεων μικρής κλίμακας και μέγιστου κοινωνικού αντίκτυπου, στην ενδυνάμωση των δομών τους, καθώς και στην ανάπτυξη ικανοτήτων που θα συμβάλουν στη βιωσιμότητά τους.

Μια μικρή Δωρεά, υπήρξε η “μαγιά” για να ζυμωθούμε στην κοινωνία των πολιτών.

🔸#ΣημείαΣτήριξης(2021) 4ος Κύκλος – Υποστήριξη ατόμων της τρίτης ηλικίας (ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα)
🔸Τίτλος δράσης: #ΠροσωπικόςΒοηθόςΥγείας
🔸#ΣτόχοςΔράσης: Υποστήριξη καρκινοπαθών ασθενών αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας.
🔸#Ομάδαστόχος: Ογκολογικοί ασθενείς και φροντιστές σε όλη την ελληνική επικράτεια

Σε ένα έργο που αντικείμενο είχε :

👉 Την ανάπτυξη και επικύρωση ψηφιακών εφαρμογών για τη δημιουργία πλαισίου λειτουργίας μιας σύγχρονης πλατφόρμας (ιστοσελίδα και App) για την ενημέρωση της ομάδας-στόχου, για το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών πρόνοιας και δράσεων που τους αφορούν, για τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τα κριτήρια αξιολόγησης

👉 Την δημιουργία Ομάδας επαγγελματιών υγείας όπου θα μελετά, ενημερώνει, καθοδηγεί και θα διεκπεραιώνει το αίτημα.

👉 Την Άμεση πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες που χρειάζονται οι ογκολογικοί ασθενείς και οι επαγγελματίες υγείας.

👉 Την Χαρτογράφηση της ελληνικής επικρατείας, αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ) και ένα αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα Project Management.

Η συμμετοχή του Κάπα3 στο πρόγραμμα Σημεία Στήριξης του Ιδρύματος Μποδοσάκη υπήρξε το#εναρκτήριολάκτισματης δράσης μας, ενώ καταφέραμε να εξασφαλίσουμε ισχυρούς συνοδοιπόρους και ένα δυναμικό ξεκίνημα στην υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων και ιδιαίτερα των ογκολογικών ασθενών.

Γνωρίστε τα Σημεία Στήριξης και τις νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης: https://lnkd.in/dvbTNAjf

Γνωρίστε το Κέντρο Καθοδήγησης Καρκινοπαθών,Καπα3 και μάθετε πως μπορείτε να γίνετε μέλος μιας μεγαλύτερης ομάδας δημιουργώντας μέγιστο κοινωνικό αντίκτυπο .

📍COMING TOGETHER IS A BEGINNING
Ενημερωθείτε για τις προοπτικές απασχολήσης στον Οργανισμό μας 📍https://lnkd.in/dDnhJpGh

ΓΙΝΕ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΣ
Μπορείς να κάνεις την διαφορά ! 🙌
3 χρόνια Καπα3 και συνεχίζουμε !!

  

Δείτε την ομιλία της Υπεύθυνης Ανάπτυξης και Λειτουργίας κ.Μπίστα